احكام زكات

از دانشنامه‌ی اسلامی


احكام زكات

  • 1- انسان بايد زكات را به قصد قربت (براى انجام فرمان خداوند عالم) بدهد و در نيت معين كند كه آن‌چه را مى دهد زكات مال است يا زكات فطره. ولى اگر مثلاً زكات گندم و جو بر او واجب باشد، لازم نيست معين كند چيزى را كه مى دهد زكات گندم است يا زكات جو.
  • 2- اگر زكات را از مال خود كنار بگذارد، مى تواند در بقيه آن تصرف كند و اگر از مال ديگرش كنار بگذارد، مى تواند در تمام مال تصرف نمايد.
  • 3- مستحب است در دادن زكات، خويشان خود را بر ديگران، اهل علم و كمال را بر غير آنان و كسانى را كه اهل سؤال نيستند بر اهل سؤال مقدم بدارد.
  • 4- بهتر است زكات را آشكارا و صدقه مستحبى را مخفى بدهند.
  • 5- كسى كه مشغول تحصيل علم است و اگر تحصيل نكند مى تواند براى معاش خود كسب كند، چنانچه تحصيل آن علم، واجب يا مستحب باشد مى شود. به او زكات داد و اگر تحصيل آن علم، واجب يا مستحب نباشد، زكات دادن به او اشكال دارد.
  • 6- زكات دام‌ها در صورتى واجب مى شود كه:

الف) يك سال مالك آن‌ها باشد. بنابراين، اگر مثلاً صد عدد گاو را خريدارى كند و پس از نه ماه بفروشد، زكات واجب نيست.

ب) حيوان در تمام سال بيكار باشد. بنابراين گاو يا شترى كه در كار مزرعه يا حمل بار از آن استفاده مى شود، زكات ندارد.

ج) حيوان در تمام سال از علف بيابان بچرد. پس اگر در تمام سال يا مقدارى از آن، از علف چيده شده يا كاشته شده بخورد، زكات ندارد.

  • 7- زكات طلا و نقره در صورتى واجب است كه به صورت سكه اى باشد كه معامله با آن رواج دارد. بنابراين، آن چه امروزه بانوان به عنوان زيور استفاده مى كنند، زكات ندارد.
  • 8- مخارجى كه براى گندم، جو، خرما و انگور كرده است مانند قيمت بذر، مزد كارگر، مزد تراكتور و... مى‌تواند از حاصل كسر كند. ولى مقدار نصاب(آن مقدار ازمال که زکات برآن واجب است) قبل از كم‌كردن اين مخارج محاسبه مى شود و اگر قبل از كسر مخارج به حد نصاب برسد، پرداخت زكات واجب شده است ولى زكات باقيمانده را مى پردازد.

پانویس

  1. احكام اقتصادى (ج 1)، ص 46.
  2. احكام اسلامى، ص 219.